Archman Xfce 2021-10 Kod adı: Ötüken - Kararlı Sürüm hazır

Archman Linux, Arch Linuxtan türetimiş bir linux dağıtımıdır. Hızlı, görsel, kararlı ve kolaydır.

Archman GNU/Linux dağıtımı Arch Linux tabanlıdır ve bağımsız bir projedir. Arch Linux ile resmi bir bağı yoktur. Her sürüm için sorunlar ve pürüzler olmaması adına  mümkün olduğunca yoğun testler yapılır. Kullanıcılardan gelen geri bildirimler de değerlendirilerek makul olanları çalışmalara dahil edilir.

Kıymetli topluluğumuz 2021-10 kod adı Ötüken kararlı sürümde kadim Türk kültürünü ve kökenini tanıtan kavramlara yer vermek istedik. Bu sürümde kullanıcı dizininde, Archman örnek dosyaları (archman example files) içinde her türden uzantıyı kendi uygulamalarımız ile test etmek için koyduğumuz eski kültürel kavramlarımızdan birkaçını öne çıkardık ve tanıtmak istedik. Sürüm notlarımızda aşağıda Ötüken hakkında kısa bir bilgilendirme yapacağız.

Ötüken

Ötüken Türk, Moğol ve Orta Asya tarihlerinde kutsal başkenttir. Ötügen olarak da söylenir. Çince kaynaklarda U-te-kien şeklinde geçtiği ve Çin kaynaklarında dağ ismi olarak geçen Tu-kin, Yü-tü-kiün ile ilişkili olabileceği belirtilmektedir.[1] Ötügen (Ötüken) Türklerin yeryüzünde ilk var olduğu ve oradan Dünya’ya dağıldığı yerin adı olarak da kabul edilmektedir.[2] Orhun Nehri kaynaklarını bu bölgeden alır ve Göktürk Devleti’nin de başkenti yine bu yörede kurulmuştur.[3] İnanca göre bütün büyük devletlerin başkenti burada kurulmalı idi. Gerçekten de pek çok Türk ve Moğol Devleti biraz genişledikten sonra başkentlerini bu bölgeye taşımışlardır. Ötüken dağının Nama (Namı veya Namu)[4][5] adında bir koruyucu ruhu vardı.

Ötüken eski Türklerin (Göktürk vb.) geleneksel inancı Tengricilikte Toprak Ana'ya verilen isimlerden biridir. Moğollarda Etugen, Itügen ya da Odigan gibi şekillerine de rastlanır. Ötüken-Kültü, Tengri-Kültü ile birlikte özellikle Göktürk Kağanlığı sırasında büyük önem kazanmıştır.

Köktürkler, Uygurlar ve Kırgızların merkezleri, uzun süre, kutsal kabul edilen, Ötüken ormanı olmuştur. Ötüken Ormanı'nın merkez olmasını ve buraya adeta kutsallığın verilmesi, Orhun Yazıtlarında da göze çarpmaktadır. Ötüken ormanı, adeta; dışarıdaki kötülüklere karşı, sığınılacak güvenli bir ev olarak tasvir edilir.[6]

Eski inanca göre, Toprak Ana'nın keyfi ağaçların durumundan belli olur. Eğer ağaçlar sağlıklı ve güçlü yetişiyor ve bol meyve veriyorlarsa, Toprak Ana'nın insanlardan memnun olduğuna inanılır. Toprak Ana'ya edilen bir dua, güçlü ve büyük bir ağaca doğru yöneltilir.

Natıkay

Natıkay veya Natıgay - Türk ve Moğol mitolojisinde Toprak Tanrısı. Ötüken'in eşi olarak görülür. Çocukları, hayvanları ve bitkileri korur. Marko Polo’nun Seyahatnamesinde[7] adı geçer.[8] Moğollar tarafından saygı gösterilen bir Tanrı olduğundan bahsedilir. Onun için keçeden ve kumaştan bir saygı alanı yapılırdı. Erkekler sağ, kadınlar sol ve çocuklar önüne dizilirdi.[9]

Bilge Kağan Yazıtı

Bilge Kağan, Orhun Yazıtları'nda Ötüken Dağı'nın 'Türk memleketinin yüreği' olarak önemini dile getirmiştir.[kaynak belirtilmeli]Hatta yazıtlarda, Çinlilerin oyunlarına karşı koyup direnebilmek için "Ötüken Ormanı'nından ayrılmayın." öğüdü verilmiştir.[10] Ötüken şu an Rusya ve Moğolistan arasında bir yerde, yani Orhun Nehri'nin kaynaklarına yakındır.[11]

Divânu Lügati't-Türk
Kaşgarlı Mahmud, Divânu Lügati't-Türk'te; "اتوكان Ötüken" "Tataristan çöllerinde bir yer adı. Uygur iline yakındır."[12] şeklinde tanımlanmıştır. Ayrıca Kaşgarlı, çizdiği haritada, Basmıl bozkırlarının altında, "Feyafi-yi Tatar" (فإيافي تتار) Tatar bozkırlarını İli Nehri'nin sol tarafında (batısında) göstermiştir.

Kaynak: https://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96t%C3%BCken

 

Otuken

Ötüken (Old Turkic: 𐰇𐱅𐰰𐰤:𐰖𐰃𐱁‎, romanized: Ötüken yïš,[1] "Ötüken forest",[note 1] 𐰵𐱅𐰜𐰤:𐰘𐰼, Ötüken jer, "Land of Ötüken", Old Uyghur: 𐰵𐱅𐰜𐰤:𐰘𐰃𐱁 Ötüken yïš;[3] Chinese: 於都斤) was the capital of the First Turkic Khaganate and Uyghur Khaganate. It has an important place in Turkic mythology and Tengrism. Otukan (Ötüken) is also one of the names given to Mother Earth. Otuken is located in Kharkhorin district in Övörkhangai Province of present day Mongolia.

Ordu-Baliq was built on the ruins of the Göktürk imperial capital.

Otukan and nature

According to this ancient belief, the mood of the Yer-sub and Ötüken could be seen in the trees' condition. If the trees are healthy and strong and are bearing a lot of fruit, it is believed that Ötüken is satisfied with humans. A prayer dedicated to Ötüken was once directed to a grand tree.[citation needed]

Otugan existed in the middle of the Universe and her residence was in Central Asia on Khangan Plateau. This place was called "The Otuken (Ötüken) Homeland".

Mountain

The word was used to describe the sacred mountain of the ancient Turks. It was mentioned by Bilge Khagan in the Orkhon inscriptions as "the place from where the tribes can be controlled". A force called qut was believed to emanate from this mountain, granting the local potentate the divine right to rule all the Turkic tribes.[4]

Although never identified precisely, Ötüken probably stretched "from the Khangai Range of Central Mongolia to the Sayan Mountains of Tuva, at the centre of which is the Orkhon Valley",[5] which for centuries was regarded as the seat of the imperial power of the steppes.

 

Old records

Dīwān Lughāt al-Turk

Further information: Dīwān Lughāt al-Turk

Dīwān Lughāt al-Turk, by Mahmud al-Kashgari; "Ötüken (اتوكان) is a name of a place in the deserts of land of Tatars. It's close to land of Uyghurs."[6]

Orkhon Inscriptions

Further information: Orkhon Inscriptions
Further information: Bain Tsokto inscriptions

The inscriptions clearly show the sacred importance of the region, as evidenced by the statement of Tonyukuk: "If you stay in the land of the Ötüken, and send caravans from there, you will have no trouble. If you stay at the Ötüken Mountains, you will live forever dominating the tribes!"[7]

Source: https://en.wikipedia.org/wiki/Otuken

Archman - Xfce 2021-10 ÖTÜKEN sürümü de öncekiler gibi desteklenmeyen ekran kartı sürücülerini ve wireles sürücülerini tanıyacak şekilde hazırlanmıştır. Desteklenmeyen sürücü paketleri güncellenmiştir. Özellikle leni nesil donanımlarda açılış sorunu yaşamamak adına grup parametrelerine hazır girdi seçenekleri eklenmiştir. Nonfree veya free açık ve kapalı kaynak seçenekleri ile sistemi boot edebilirsiniz. Arch linux depolarının yanısıra, desteklenmeyen sürücü paketleri, dağıtımımıza has sanat çalışmaları, sistem yükleyici, paket yükleyici gibi paketleri barındıran kendi depomuz da mevcuttur. AUR yani Arch kullanıcıları deposu ise varsayılan olarak etkindir. AUR deposunden derleme ve paket kurulumu için yay -S paket şeklinde derleme yapabilirsiniz.

Archman GNU/Linux, paket yükleme aracı olarak PAMAC uygulamasını kullanır. Sistem yükleyici olarak ise  universal framework sistem yükleyici CALAMARES kullanılmıştır. UEFI kurulum desteğimiz de elbette mevcuttur ve oldukça kolaydır.

Bu kararlı sürümde de sağlamlığın yanısıra görselliğe ve hızlı olmaya özel bir önem verdik. Simge setimiz son sürümlerimizden bildiğiniz üzere Surfn Arc simge setidir. Tema ve pencere dekorasyonu olarak ise Qogir-Win tema kullanılmıştır. Duvar kağıdı ve giriş arkaplanı olarak kendi çalışmalarımızı kullandık. Tulliana tarafından inkscape üzerinde hazırlanan vektör çalışmamız sizi karşılayacak ve gözü yormayan modern bir görünüm hissi verecek. Yazıtipi olarak ise Liberation Sans font tipi, öntanımlı font olarak belirlendi. Giriş yöneticisi olarak zaman zaman sorun çıkaran lightdm yerine sddm giriş yöneticisi kullanıldı. Temel prensip olarak internet bağlantısı olmayan bir kullanıcının standart ihtiyaçlarının tamamını sağlayacak, görsel, zengin, donanım dostu ve düşük kaynak tüketen sürümler hazırlamaktayız. Ayrıca bu sürümde altta yüzde 70 ölçeklenmiş dock tarzı kullanımda bir panel bulacaksınız ve akıllı kullanım modunda size maksimum pencere kullanım alanı bırakacak. Bu sürümde yine archmaniso yapısında birçok düzenleme yaptık. Bu da inşa edeceğimiz sürümlerin yeni çalışmalar içerdiği ve yeni sürümün verimli olacağı anlamına gelmektedir. Yine bu sürümde Xfce 4.16  kararlı sürüm kullanıldı ve optimize edildi.

ARCHMAN XFCE

SHA1SUM:

ba8264916f955799c9ca3fcbbaacb0635998d91c

Archman Xfce DOWNLOAD HERE

Bu sürümlerde kullanılan belli başlı paketler ve çalışmalardan birkaç örnek:

archiso 58-1
linux 5.14.11.arch1-1 (linux çekirdeği)
pamac-aur 10.2.1-2 (paket yükleyici)
surfn-icons-git 19.12-1 (simge seti)
archman-settings-manager  0.5.5-8 (archman ayar yönetimi)
archman-example-files 20210823-1 (archman örnek dosya tipleri)
archman-wallpapers 20210821-1 (archman arkaplan resimleri)
archman-xfce-settings 20211012-1 (Archman Xfce varsayılan ayarları)
Qogir-win-theme 20210825-1 (Entegrasyon ve pencere dekorasyonu iyileştirmeleri: tulliana)
calamares 3.2.44.3-2 (sistem yükleyici)
firefox 93.0-1 (internet tarayıcı)
Xfce4 4.16 Kararlı Sürüm (masaüstü yöneticisi)
libreoffice-still 7.1.6-2 (ofis uygulamaları)
gimp 2.10.28-1 (resim düzenleyici)
inkscape 1.1.1-2 (vektör düzenleyici)

yay 11.0.1-1 (AUR deposu paket derleme betiği)
Calamares slaytları (Tulliana - Archman çekirdek geliştirici ve sanat işleri (slaytlar tamamen .svg biçimindedir)
Archman Arkaplanları (tulliana-inkscape works)
En güncel sürücüler
Desteklenmeyen sürücüler - Güncellendi
AUR depoları varsayılan olarak etkindir. Derleme betiği olarak YAY kullanılır.
Multilib depolar varsayılan olarak etkindir.

Kolaylaştırılmış Terminal komutları

sudo pacman -S yerine sadece pac kullanabilirsiniz
pac komutu ile uçbirimden paket yükleyebilirsiniz. Örnek: pac firefox

sudo pacman -Ss yerine sadece pacs kullanabilirsiniz
pacs  komutu ile uçbirimden paket bağımlılıklarına bakabilirsiniz. Örnek: pacs firefox

sudo pacman -Syy yerine sadece pacu kullanabilirsiniz.
pacu komutu ile uçbirimden yansıları yenileyebilirsiniz.

sudo pacman -Syyu yerine sadece update kullanabilirsiniz.
update komutu ile uçbirimden sistemi güncelleyebilirsiniz.

sudo rm /var/lib/pacman/db.lck yerine sadece unlock kullanabilirsiniz.
unlock komutu ile pacman veritabanı kilitli kaldığında kilidi kaldırabilirsiniz.

sudo reflector --verbose --latest 10 --sort rate --save /etc/pacman.d/mirrorlist yerine sadece mirrors kullanabilirsiniz.
mirrors komutu ile uçbirimden en hızlı 15 yansıyı belirleyip yansı listesine yani /etc/pacman.d/mirrorlist dosyasına yazabilirsiniz.

sudo reflector --verbose --latest 10 --sort rate --save /etc/pacman.d/mirrorlist && sudo pacman -Syyu yerine sadece upgrade kullanabilirsiniz.
upgrade komutu ile uçbirimden en hızlı 10 yansıyı belirleyip yansı listesine yani /etc/pacman.d/mirrorlist dosyasına yazabilir ve en son güncellemeleri alarak sistem güncellemesi ve sistem yükseltmesi yapabilirsiniz.

sudo pacman -Scc yerine sadece clean kullanabilirsiniz.
clean komutu ile uçbirimden ön bellekte bekleyen ve yer işgal eden eski paketleri ve paket listelerini silip temizleyebilirsiniz.

sudo pacman -R yerine sadece remove kullanabilirsiniz
remove komutu ile uçbirimden bir paketi kaldırabilirsiniz. Örnek: remove firefox

sudo pacman -Qi yerine sadece info kullanabilirsiniz
info komutu ile uçbirimden bir paketin inşa bilgilerini görebilirsiniz. Örnek: info firefox

yay -S paket-adı yerine sadece aur paket-adı kullanabilirsiniz

yay -S paket-adı --noconfirm yerine sadece aurno paket-adı kullanabilirsiniz

KURULUM MEDYASI USB AKTARIMI:

Kurulum medyasını Suse ImageWriter, Etcher veya dd modunda Rufus uygulamaları ile USB'ye aktarmanızı öneririz. Archman depomuzda imagewriter mevcuttur ve Archman sürümlerinde varsayılan olarak kuruludur.

ya da

dd komutları ile kurulum medyasını USB diske yazmak için:
Linux sistem üzerinde terminal üzerinden de kalıbı USB diske yazdırabilirsiniz.
Bunun için önce USB diskinizi şöyle bir komut ile biçimleyin:

sudo mkfs.vfat /dev/sd? -I

ardından kalıbı şu komut ile yazdırınız:

sudo dd bs=4M if=/dosya-yolu/archman.iso of=/dev/sd? status=progress && sync

Bu komuttaki dosya-yolu kalıbın bulunduğu dizindir. Kurulum kalıbı nerede ise o dizini yazmalısınız. archman.iso yerine ise indirdiğiniz kalıbın tam adını yazmalısınız. ? işareti yerine ise usb diskinizin harf etiketini yazmalısınız.

BAĞIŞ: Archman Linux çalışmalarına verdiğiniz gönül desteği, Archman Linux kullanımınız, testleriniz ve geri bildirimleriniz bizim için maddi kıymet biçilemeyecek kadar değerlidir. Her türlü katkıya her zaman açığız ve her türlü desteğinize ihtiyacımız var. Archman Linux çalışmalarına, sunucu hizmetleri, alan adı hizmetleri, donanım hizmetleri gibi alanlarda maddi sarfiyatlar mevcuttur. Bu sarfiyatlar için maddi katkı vermek isterseniz http://archman.org/archman-bagis/ bağlantımızdan faydalanarak bize katkı verebilirsiniz Bağışları elimize ulaşan topluluk üyelerimize şükranlarımızı sunarız.  Kıymetli topluluğumuz, her türlü destseğiniz için teşekkür ederiz.

Saygılarımla...

@tulliana