UEFI – Kurulum Rehberi

UEFI birleştirilmiş standartlar olarak EFI ve UEFI  nin üzerinde genel olarak anlaşılmış ismidir. Eski EFI v1 veya Apple'ın standartlaştırılmamış EFI si bunun dışındadır.
Aşağıdaki rehber UEFI izni verilmiş bilgisayarlarda (UEFI-Enabled), Secure Boot un engellenmiş (Secure Boot – Disabled)  ve GUID Bölümleme Tablosu (GBT) kullanarak Manjaro'nun kurulumuna yardımı amaçlamaktadır.
Çoklu başlatma (multi-boot) için, hali hazırda sunulmuş EFI sistem bölümü (veya oluşturulacak) genelde çoklu Linux kurulumları arasında paylaşılabilir.

Basamaklar
1. Tercih ettiğin Manjaro versiyonunu indir (Xfce, KDE, Openbox...), 64-bit olmalı.
2. .iso yu usb ya da DVD ye kaydet
3. BIOS unu kontrol et, UEFI AÇIK ve Secure Boot KAPALI olmalı.
4. usb ya da DVD ile başlat ve rEFInd kullan – Ana Menü....  kurulmasını istediğin GPU (Grafik İşlemcisi) sürücülerini seç, açık kaynak veya sahipli.

Boot Manjaro Linux ... (default)
Baçık kaynak sürücüler ( free GPU sürücüleri) seçer
Boot Manjaro Linux ... (nonfree)
Bu seçenek ATI ya da Nvidia nın sahipli (proprietary) GPU sürücülerini seçer.
Tavsiye: Manjaro-0.8.9 dan buyana, UEFI desteği Arayüz Kullanımlı Kurulum larda desteklenmektedir, Arayüzlü Kurulumu (Graphical Installer) seçerek aşağıdaki CLI Kurucuyu kullanmayabilirsiniz

Arayüzlü Kurucu (Graphical Installer) için, Install Manjaro seçeneğini Manjaro Welcome ekranından veya masaüstünden seç.

EFI Grub binarisine depolanacak ESP için (EFI Sistem Bölümü), fat32 nin 512mb bir bölümü bölümleme (partitioning) kısmında oluşturulacak ve /boot/efi/ bölümüne bağlanacak (mount edilecek)
Eğer dual-boot yapıyorsanız önceki EFI bölümü de kullanılabilir.

CLI kurucu (Installer)

5. Uçbirimi aç ve şunu gir:

sudo setup

6.Şimdi CLI bölümündeyiz

7. Tarih ve saati ayarı için 1. seç
8. Diskini öncede bölümlediysen burayı geçebilirsin
  2. Tıkladığında  "Do you want to use GUID
  Partition Table (GPT) yazısı gelecek Yes seç
Kendin bölüm oluşturmak istersen buraya bakabilirsin
https://wiki.manjaro.org/index.php?title=Cfdisk_Basic_Partitioning_Scenarios
Önemli nokta: 50-250MB lık bir EFI bölümü oluştu (kod ef00)

Dosya sistemi bağlama noktası
Bölümleme tamamlandıktan sonra 4. Set Filesystem Mountpoints e git
Önemli nokta: Daha önce oluşturduğun EFI bölümünü VFAT yap ve /boot/efi/ ye bağla
not: Eğer daha önceden hazırlanmış EFI bölümü kullanacaksan (ister windowsta yapılmı ister farklı bir dağıtım) formatlamana gerek yok. Sadece EFI bölümünü /boot/efi/ ye bağlaman yeterli.

Kurulum
Kurulum için 3. seç ve bekle
10. Configure System için 4. git ve sistemini düzenle (kullanıcı adı, parola, mirrorlist, sistem-adı vs)
11.Düzenlemelerini tamamladıktan sonra bootloader i kurmak için 5. git.
EFI_x86_64 > GRUB (2) UEFI x86_64 seç BIOS GRUB SEÇME
11.1 Daha önce FAT32 olarak formatladığın EFI Bölümünü formatlamanı isteyecek, YES diyebilirsin.
Not: Daha önce kullanılan EFI Bölümü kullanacaksan formata gerek yok
12.Son aşamada şu şekilde bir mesaj verirse sorun yapmayın, sistem güzel bir şekilde çalışacak :"efivars kernel module was not properly loaded"
13.Eğer kurucu grub/efi dosyalarını bazı sistemlerde uyumluluk olması için farklı bir dosya içine taşınıp taşınmamasını sorarsa, YES seç
14.Çıkmak için 6. tıkla
15.Bilgisayaro kapat, DVD ya da USB yi çıkart ve bilgisayarı başlat. Şimdi sistemin görüncektir.

BIOS tan UEFI ye Geçme
UEFI kurulum için Disk bölüm tablosu tipi GBT (Guid Partition Table) olmalı.
Eğer diskini GBT ye formatlamak istemiyor fakat; MBR den GBT ye veri kaybı olmadan geçmek istiyorsan şurayı bir inceleyebilirsin (Belki linke el atacak bir arkadaş çıkar 🙂 ) http://www.rodsbooks.com/gdisk/mbr2gpt.html

1)Bir ESP (EFI Sistem Bölümü) oluşturmalısın
Bu kısaca .efi dosyaları içeren bir fat32 bölümüdür
Gparted kullanarak 512 mb lık bir fat32 ya da fat16 oluşturabilirsin
Ayrıca aşağıdaki paketlerin olup olmadığını kontrol edip kurman gerekiyor.

1. efibootmgr
2. dosfstools
3. grub

2) /boot/efi/ klasörü oluştur

sudo mkdir /boot/efi/

3)EFI bölümünü /boot/efi/ olarak bağla

sudo mount /dev/sdXY /boot/efi/

X=Sürücülerin alfabetik temsili=a,b,c... Y=EFI nin bölüm numarası=1,2,3..
Örneğin: /dev/sda4/

4)UEFI ye uygun Grub kur

sudo grub-install --target=x86_64-efi --efi-directory=/boot/efi --bootloader-id=manjaro --recheck

5)Grub u güncelle

sudo update-grub

Not: Şöyle bir hata alırsan;

path '/boot/grub' is not readable by Grub on boot. Installation is impossible. Aborting

Bu durumda burada anlatıldığı gibi http://archman.org/forum/index.php?topic=1049.msg7116#msg7116 chroot https://wiki.archlinux.org/index.php/Change_root gereksinimin var.Sonra bölüm 5 i tekrar etmen gerekiyor.

Eğer Aşağıdaki hatayı alırsan

EFI variables are not supported on this system

efivarfs modülünü yükleyebilirsin

sudo modprobe efivarfs

https://wiki.manjaro.org/index.php?title=Restore_the_GRUB_Bootloader
https://forum.manjaro.org/index.php?topic=7315.msg120001#msg120001

Windows ile Dual-Boot

Bazı üretici firmaların EFI uygulamaları yüzünden Grub, Boot Menu de görünmeyebilir veya orada default bile yapılamayabilir.

Pacman ile rEFInd kur;

sudo pacman -S refind-efi

Dosyalar usr/share/refind da bulunacak

Yönergeler

refind-install komutu ile otomatik olarak rEFInd kurulabilir(Bu komutun çalışması için EFI bölümü bağlanmış (mount) olmalı.Daha detaylı bilgi için https://wiki.archlinux.org/index.php/REFInd#Installation

Elle kurulum

refind klasörünün (usr/share/refind) içindeki dosyaları şuraya kopyala;

/boot/efi/EFI/BOOT/

Not: Bu dosyaları EFI bölümündeki Boot klasörüne kopyalamalısınız ve Boot klasörü EFI bölümündeki EFI klasörünün içinde olmalı, bunu da not alın.
Gparted ile ESP nin hangi bölüm olduğunu kontrol edebilirsin; hangi bölüm fat32 ve 200-1gb arasında.
/boot/efi/ yi şöyle bağlayabilirsin;

sudo mount /dev/sdXN /boot/efi/

X=a,b,c... N=1,2,3 Hangi bölümün ESP n olduğuna bağlı olarak Gparted sayesinde bilgi edinebilirsin.
/boot/efi/EFI/BOOT/ klasörünün içinde aşağıdaki dosya bulunur:

bootx64.efi

Bunu windows.bootx64.efi olarak yeniden isimlendirebilirsin, sonra refind_x64.efi yi bootx64.efi olarak isimlendirebilirsin.
Bootx64.efi dosyaları default olarak boot olur, buradaysa rEFInd default olarak boot olmalı ve grubx64.efi (linux-Manjaro) artı efibootmgfw.efi (windows) leri otomatik olarak tanıyabilmelidir.
Not: grubx64.efi dosyası barındıran bir Manjaro klasörü /boot/efi/EFI/ klasöründe bulunur, bu aynı zamanda Grub Boot etmek için rEFInd tarafından kullanılan grubx64.efi dosyası da içerir. Bu şu şekilde olabilir;

/boot/efi/EFI/Manjaro/grubx64.efi

rEFInd bu dosyayı Manjaro yu boot etmek için kullanacak.
Eğer bu dosyalar yoksa /boot/efi/EFI/Manjaro/grubx64.efi oluşturmak için şunu dene;

sudo grub-install --target=x86_64-efi --efi-directory=/boot/efi --bootloader-id=Manjaro --recheck

Detay için http://www.rodsbooks.com/refind/installing.html#naming

Bir Alternative: Grub ile chainloading
/etc/grub.d/40_custom aşağıdaki giriş eklenebilir;

menuentry 'Windows8 (UEFI)' {
insmod ntfs
set root=(hd0,gpt4)
chainloader (${root})/EFI/Microsoft/Boot/bootmgfw.efi
boot
}

Bu durumda (hd0,4) veya /dev/sda4 Windows Bootloader in olduğu yerde EFI Sistem bölümüdür.
Yukardaki girişi ekledikten sonra

sudo update-grub

ile grub düzenlemesini kaydedip güncellediğimizde GRUB boot menu de Windows8 (UEFI) görünecektir.
Konuyla ilgili forum başlığı: https://forum.manjaro.org/index.php?topic=11998.0

Ekstralar
Rufus la Windows kurulum medyası oluşturma
http://rufus.akeo.ie/?locale=tr_TR
Youtube Videosu

Kaynak
https://wiki.manjaro.org/index.php?title=UEFI_-_Install_Guide