Merhaba bir süredir, archman xfce kullanıyorum ve eski laptopumda gelişigüzel zamanlarda donma sorunu yaşıyorum. İlk önce hddye torrentten veri indirirken karşılaşmıştım, hdd veya qbittorrentten şüphelendim, fakat bazen tek firefox sekmesi açıkken de sistem donuyor ve hard reset gerekiyor. Sorun ramin full olması ile alakalı değil 8gb (ddr3) ram ve swap yerine zram var. Ramin 2gb kullnılmadığı zamanlarda bile donma oluyor. Benzer sorunu manjaro kde kuruluyken yaşamıştım. Sistemin eski olması ile alakalı olabilir mi diye düşünüyorum. Sistem günlük işlemlerde hızlı ve tepkisel, fakat browserdan bir şey izlerken donabiliyor. Sorguya nereden başlayabilirim? sistem şu:
####### -------------------
##O#O## OS: Rolling Release x86_64
####### Host: B5120
########### Kernel: 6.0.11-arch1-1
############# Uptime: 1 hour, 18 mins
############### Packages: 1265 (pacman)
################ Shell: zsh 5.9
################# Resolution: 1366x768
##################### DE: Xfce 4.16
##################### WM: Xfwm4
################# WM Theme: Nordic-darker
Theme: Nordic-darker [GTK2/3]
Icons: Surfn-Majestic [GTK2/3]
Terminal: xfce4-terminal
Terminal Font: Source Code Pro 12
CPU: Intel i5 M 480 (4) @ 2.667GHz
GPU: AMD ATI Mobility Rade
Sistemin eski olması ile alakalı olabilir mi diye düşünüyorum.
Sizin bu fikrinize tamamiyle katılıyorum. Kabaca sorunumuz donanım ve yazılım olmak üzere iki kategoride inceleyebiliriz.
Eski bilgisayarlar zamanla bakım gerektirir. Bir elektrikli süpürge misali çevreden toz ve başka zerrecikler anakart, fan, soğutucu, işlemci, grafik işlemci gibi parçaların üzerinde birikir, termal pasta ve padler katılaşır ve değiştirmeleri gerekir. Hızlı ısınan maaüstü/dizüstü bilgisaraylar acil tedavi gerektirir. Eğer cihazınızın bakımını takip ediyorsanız, donma ve yavaş çalışma için geçerli bir sebebiniz yoksa sorununuzun ana kaynağı yazılımın kendisidir. Elbette zamanla eski cihazlar kapasite kayıpları yaşarlar, bu kaçınılmazdır, neticede biz dahil tüm sistemler entropi kanunu karşısında düzenden düzensizliğe geçmekteyiz.
Donanımla yazılımın ortak buluştuğu nokta olan çekirdek ve donanım sürücüleri donma sorunumuzun baş sorumlu adayıdır. Eski donanımlar yeni çekirdeklerle zamanla sorun yaşarlar. Eski donanımızın sahipli sürücüleri de varsa kaza kaçınılmazdır. Örneğin benim on yıllık Dell Inspiron 15R N5110 dizüstü bilgisayarım Intel HD Graphics 3000 ve NVIDIA GeForce GT 525M çift ekran kartıyla gelmektedir, optirun kullanmak çilelerden çile gerektirir, çekirdek destek dışı olduğu için WiFi kartını değiştirmek zorunda kaldım. Dolayısıyla sizin sorununuzun kaynağı donanım sürücü uyumsuzluuğu olabilir. ACPI/APIC desteği çekirdek sürümünden başka sürüme farklılık gösterebilir.
Donanımsal faktörleri eleyince elimizde yazılım etmenleri kalmaktadır.
bazen tek firefox sekmesi açıkken de sistem donuyor ve hard reset gerekiyor.
Son zamanlarda tarayıcılar hayli işlemci ve bellek tüketiyor. Internet sayfalar bir sürü gereksiz işlemler yapmaktalar. Bin bir framework kullanan sayfalar tarayıcımızı işlemlerle boğmaktadır. Bunları bir nevi dizginlemek için yüklediğimiz eklentiler de sistem kaynakları tüketmektedir. Tarayıcılar basit tarayıcı olma özelliklerinden çıktı: senkronlama, bildirim vb. güncellemeler işlemci ve bellek gücü gerektirir.
Linux çekirdeği birkaç yıl öncesine nazaran hayli şişmiş durumda. GTK+ ve Qt araç setleri günden güne daha fazla sistem kaynakları tüketiyor. Sizin sorununuzun neredeyse aynısını yaşamaktayım:
Şu anda tespit edilmiş olan işlemci açıkları (Itlb multihit, L1tf, Mds, Meltdown, Mmio stale data, Retbleed, Spec store bypass, Spectre v1, Spectre v2, Srbds, Tsx async abort) yazılım hamleleriyle yamalanmaya çalışılıyor. Açıkların kapatılması ciddi performans kaybına uğratacağı çeşitli uzmanlar tarafından teknoloji haberi yapan ortamlarda dillendirilmişti.
Bir gerçeği kabul etmek zorundayız: kullandığımız cihazlar Arch Linux gibi son kararlı sürüm ağırlıklı dağıtımlar için uygun olmayabilir. Uzun vade destek sunan dağıtımlar (Debian, Rocky Linux, Ubuntu LTS vb) eski cihazlar için daha uyumlu sayılabilir.